Phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo được thực hiện bởi Charley lần đầu tiên vào năm 1960. Cho đến nay lĩnh vực thay khớp ngày càng phát triển mạnh mẽ và thu hút sự quan tâm rất lớn của các nhà chấn thương chỉnh hình và giới nghiên cứu về khớp nhân tạo trên toàn thế gới. Theo sau sự phát triển đó, vấn đề thay lại khớp nhân tạo là một tất yếu
Tại Việt Nam thay khớp háng mới bắt đầu tiến hành từ những năm 1990, số lượng bệnh nhân được phẫu thuật thay khớp háng tăng lên hàng năm và ngày càng trẻ hóa.Nhờ kỹ thuật này mà chức năng khớp háng của bệnh nhân được phục hồi, chất lượng cuộc sống được cải thiện rõ rệt.
Tuy nhiên, dù có nhiều tiến bộ trong nghiên cứu về cơ sinh học của khớp nhân tạo, về kỹ thuật mổ và về chất liệu thay thế khớp, nhưng thời gian khớp nhân tạo cũng có giới hạn chỉ được khoảng 10-20 năm. Tuổi thọ KHNT có giới hạn do những biến chứng sau mổ như: nhiễm khuẩn, sai khớp, lỏng ổ cối, lỏng chuôi . .. đây cũng là chỉ định hàng đầu của thay lại khớp háng
Qua quá trình thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng, cũng như phẫu thuật, chúng tôi thấy có một số vấn đề cần quan tâm như sau :
Trước hết, với tất cả những bệnh nhân được phẫu thuật thay khớp háng đều phải xác định rằng sẽ phải đối mặt với vấn đề thay lại khớp háng. Vậy, khi nào bệnh nhân cần phải thay lại khớp háng nhân tạo ?Có 3 nguyên nhân chính dẫn đến thay lại khớp đó là: lỏng khớp, sai khớp và nhiễm khuẩn khớp nhân tạo. Do đó, bệnh nhân cần phải lưu ý các triệu chứng sau :
Sau thay khớp lần đầu, đa số bệnh nhân vẫn cảm thấy đau sâu tại vùng nếp bẹn, và đau âm ỉ dọc theo đùi, triệu chứng này giảm dần, và hết trong khoảng 1-3 tháng đầu sau mổ. Tuy nhiên, ở một số trường hợp xảy ra các biểu hiện đau như sau là khác thường:
– Đau chói hoặc đau tăng đột ngột sau khi ngã hoặc nằm, vận động sai tư thế, làm cho bệnh nhân không thể vận động khớp háng như trước, triệu chứng này có thể gợi ý tới biến chứng gãy xương hoặc sai khớp háng nhân tạo.
– Đau âm ỉ, có cảm giác nhức nhối sâu trong nếp bẹn hoặc dọc thân xương đùi, đau liên tục, đau tăng về đêm, khi đi lại, có khi phải đi tập tễnh, dùng nạng hỗ trợ, nghỉ ngơi không đỡ đau hoặc đau ít…có thể kèm theo sốt nhẹ, giai đoạn muộn có thể có lỗ rò, chảy dịch. Xét nghiệm BC>11.109/l, VSS>30mm, CRP>10mg/l. Triệu chứng này có thể do nguyên nhân nhiễm khuẩn khớp háng nhân tạo.
– Đau âm ỉ vùng nếp bẹn, dọc đùi, đau tăng lên khi đi lại, nghỉ ngơi thấy đỡ đau, dùng thuốc giảm đau chỉ đỡ, không khỏi.
XQ khớp háng: Lỏngổ cối: có thể quan sát thấy ổ cối di lệch xoay theo các hướng, hoặc di lệch vào trung tâm, giai đoạn sớm thấy đường thấu quang quanh ổ cối.Lỏng chuôi khớp (stem): quan sát thấy đường thấu quang giữa stem và xương đùi, và/hoặc stem lún sâu so với vị trí thông thường.Triệu chứng này có thể nguyên nhân do lỏng khớp.Ngoài ra có thể có một số triệu chứng ít gặp như: thấy tiếng kêu cót két hoặc lục khục trong khớp.
Dướiđây là một trường hợp minh họa thay lại khớp háng toàn phần của bệnh viện chúng tôi :
BN : Phạm Văn P… 58T
V/v: Đau khớp háng (P)
TS: Thay khớp háng toàn phần bên phải có cement > 13 năm, ĐTĐ tuýp II, Tăng HA
Chẩnđoán : Lỏng khớp háng nhân tạo (P) sau thay KHTP có cement>13 năm/ĐTĐ tuýp II – Tăng HA
Điều trị : Thay lại khớp háng (P) toàn phần có cement
Hìnhảnh XQ trước mổ Hìnhảnh XQ sau mổ
Thay lại khớp nhân tạo là một phẫu thuật khó về kỹ thuật, đòi hỏi phẫu thuật viên phải thật sự có kinh nghiệm và thật thành thạo trong lĩnh vực thay khớp. Lâm sàng là yếu tố quyết định trong chỉ định thay lại khớp nhân tạo. Sức bền của khớp nhân tạo tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan và chủ quan: kỹ thuật mổ, chủng loại khớp, thể loại khớp, mức độ hoạt động, khả năng tập luyện và tuân thủ của người bệnh sau mổ… Trong đó kỹ thuật mổ đóng vai trò chủ động và quan trọng nhất.
Phẫu thuật thay lại khớp háng luôn luôn khó khăn hơn, đòi hỏi thời gian phẫu thuật dài hơn, mất máu nhiều hơn, tỷ lệ biến chứng cao hơn như: nhiễm trùng, tắc tĩnh mạch sâu, sai khớp, tổn thương thần kinh, gãy xương đùi
Vì vậy, chỉ có một số Bệnh viện lớn, Bệnh viện chuyên ngành mới thực hiện được kỹ thuật này. Tại Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình – phẫu thuật tạo hình Huế thay lại khớp háng đã tiến hành từ lâu và cho đến nay thực hiện một cách thường quy
Như vậy, sau mổ thay khớp háng nhân tạo, ngoài việc thực hiện nghiêm chế độ luyện tập, uống thuốc theo hướng dẫn của bác sỹ, bệnh nhân cần “lắng nghe” sự thay đổi của cơ thể và của khớp nhân tạo. Nếu thấy các triệu chứng bất thường như trên, bệnh nhân có thể liên hệ bệnh viện chúng tôi để được tư vấn, thăm khám tìm ra nguyên nhân, từ đó các có phương pháp điều trị kịp thời.
Mọi thắc mắc giải đáp và tư vấn phẫu thuật liên hệ :
BỆNH VIỆN CHẤN THƯƠNG CHỈNH HỈNH – PHẪU THUẬT TẠO HÌNH HUẾ
Đ/C: 102 PHẠM VĂN ĐỒNG – TP HUẾ. ĐT:0234.3896896 hoặc 0913.425.699
